St. Lucia van Syracuse                 13 december


Foto links: 
Ex voto. Uit dankbaarheid geschonken vanwege de genezing van een oogziekte. Aanvang 20e eeuw.

Afmeting: 

 

Foto midden:
Overzicht reliekschrijntje.

Assemblage.
Afmeting:

E. Brouwers 2013

 

Foto rechts:

De naam Lucia staat voor licht en in het verlengde daarvan helder kunnen zien.

Het brilletje is van mijn oma, die naar verluid toch aardig helderziend was en bovendien zeer gelovig. Twee jonge dames (Barbies die inmiddels ook tot iconen beschouwd mogen worden) bevinden zich achter het glas: Lucia werd gedwongen tot prostitutie (achter het raam zitten). Met daaronder twee oude lampjes als teken van verlichting.

Beschrijving Lucia

Lucia (286 - 304) bezocht het graf van St. Agatha met haar ongeneeslijk zieke moeder, die daarna op wonderbare wijze genas waarop Lucia al haar bezittingen aan de armen gaf. Dit  geheel tegen de zin van haar heidense echtgenoot, die haar aanklaagde wegens haar bekering tot het christelijke geloof. Hij dwong haar in een bordeel te gaan werken om haar zodoende van het geloof af te keren. Als een wonder werd ze zo zwaar dat ze niet te tillen was. Ook de brandstapel deerde haar niet  en tenslotte stootte de beul haar een zwaard door de keel.
Lucia wordt soms met een zwaard en/of met een schaaltje met twee ogen afgebeeld omdat volgens een andere legende zij haar ogen zelf zou hebben uitgestoken om huwelijkskandidaten af te schrikken.

 

Lucia als plaatsvervanger van heidense godinnen: 

Lucia is een goed voorbeeld van hoe wij door de in het leven geroepen katholieke heiligen wat te weten kunnen komen over de heidense voorgeschiedenis. Immers gaat men er vanuit dat de goden en godinnen niet waren weg te denken na de kerstening en dat de heiligen daarvoor in de plaats kwamen. 
Lucia vertoont namelijk veel overeenkomsten met de Germaanse moedergodinnen Holle en Perchta.

Evenals Holle is zij beschermster van huis en hof en hoort net als de beide godinnen bij het midwinterfeest of de winterzonnewende: tegenwoordig gevierd op 21 december, maar die vroeger in de tijd van de Juliaanse kalender op 13 december viel.
Ook de betekenis van de namen Lucia en Perchta vertonen een overeenkomst: Lucia betekent licht en Perchta de glanzende, de stralende. 
Indien je meer wilt weten hier over klik dan door naar de bron: Ineke Bergman over Lucia

 

Cultus Lucia:

Vooral in Steensel vierde de Lucia-verering hoogtij.

De uitzonderlijk grote klokkentoren, gebouwd aan het einde van de 14e eeuw, kon volgens speculaties niet gebouwd worden zonder de opbrengsten van de pelgrims in het kleine dorpje destijds. Het dorp stond bekend om het Lucia pelgrimsteken dat meegegoten werd in de oude klok in 1495. Bekend ook vanwege de Lucia-relieken en de speciale bescherming die Steensel genoot, getuige een aantal wonderen.

Tot halverwege de 18e eeuw kwamen (bij)gelovigen op 13 december naar de kerk in Steensel om Lucia, als patroonheilige van ziek vee, te bidden en of te danken voor genezing van hun veestapel. Dit gegeven lijkt aan het einde van de 18e eeuw naar de achtergrond te zijn geraakt. wordt vervolgd.

 

 

Het Rode Draadje van Lucia

 

Het draadje is nog steeds verkrijgbaar in de kerk van Steensel. Het heeft wat moeite gekost,maar het is me gelukt er een paar te bemachtigen. (zie blog Hagiotheek)

Het zogenaamde St. Luciadraadje is een rood zijden, ongeveer 6 centimeter lang draadje.
Sinds de rode-loopepidemieën uit de tweede helft van de 18e eeuw is het rode Luciadraadje het bescherming biedende devotieobject bij uitstek.

Bij een bloeding werd het draadje vroeger ter genezing in een knoopsgat gedragen of op de kleding gespeld, maar tegenwoordig wordt het veelal in de portemonnee meegenomen. In het begin van de twintigste eeuw wonden mensen het rode draadje om hun vinger bij neusbloedingen en liepen de mannen op zondag met een rood draadje gewonden achter de knoop van hun jas. (Bron: http://www.meertens.knaw.nl/bedevaart/bol/plaats/726)
 

Foto: De rode draadjes van de Japanse kunstenares Chiharu Shiota. Haar expositie was tot voor kort te zien in het Noord Brabants Museum. Haar werk heeft niets met Lucia te maken, alhoewel bloed het gemeenschappelijk thema is. Lees hier verder.

Lucia wordt meestal afgebeeld met een zwaard en een bord waarop twee ogen liggen.
Schilderij van Domenico di Pace Beccafumi.

 

Terug naar overzicht Maagden uit de Kast.